Jak rozwody wpływają na dzieci? Rozwód to niewątpliwie stresująca sytuacja dla rodziców, ale nie tylko. Jeśli małżeństwo ma dzieci, stresu doświadczają przede wszystkim one. Jak sytuacja wpływa na ich dalsze dorastanie i rozwój? Jak poradzić sobie z tego typu doświadczeniem, by zminimalizować cierpienie malucha albo starszego dziecka? Okazuje się, że mimo tego, że rozwody nie należą do przyjemnych zdarzeń, można przejść przez nie bez szwanku dla rodziny.
Czy rozwód rodziców oznacza gorszy start dziecka w dorosłość?
Sam rozwód nie musi determinować problemów dziecka w życiu dorosłym. Wszystko zależy od podejścia rodziców i ich zachowania w całym procesie rozwodowym. Warunkiem minimalizowania traumy jest przede wszystkim adekwatne zachowanie rodziców, którzy zapewniają swojemu dziecku lub dzieciom poczucie bezpieczeństwa. Dbają o jego emocje, starają się zachować pozytywny wizerunek obojga rodziców, nie wciągają dziecka we własne konflikty ani nie próbują go obarczyć winą za rozpad związku. Zachowując dobre relacje między rozwiedzionymi małżonkami można tym samym zadbać o przyszłość dziecka i ograniczyć negatywny wpływ tego zdarzenia na jego dorosłe życie. O wiele ważniejsze niż rozwody, są dalsze kontakty między rodzicami i stosunek do dziecka. Dobre ułożenie wzajemnych relacji, a przede wszystkim obustronny szacunek i wrażliwość na potrzeby dziecka z pewnością będą miały pozytywny wpływ na odczucia malucha i jego ogląd sytuacji.
Jak rozstać się z najmniejszą szkodą dla dziecka?
Podejście rodziców i zachowanie wobec dziecka powinny zależeć od etapu rozwojowego, na jakim ono się znajduje. Najmłodsze mają silną więź z matką, dlatego często współodczuwają emocje mamy. To oznacza, że czują to samo, co ich opiekunka. To jak zachowuje się rodzicielka przekłada się bezpośrednio na zachowanie malucha. Zatem smutna i zapłakana mama budzi obawy dziecka, które zaczyna odczuwać podobne emocje. Ponadto dzieci na tym etapie mogą przejawiać regres, czyli powracać do wcześniejszych faz rozwoju (używanie smoczka), co jest naturalną reakcją obronną. Bardzo ważne jest zachowanie przewidywalności pewnych zdarzeń: obecność rodzica- opiekuna, ale też stały kontakt z drugim rodzicem. Dzieci w wieku od 3 do 5 lat mogą reagować silnym lękiem, ponieważ zostaje zaburzone ich poczucie bezpieczeństwa. Sytuacja, kiedy tracą stałą opiekę jednego z nich, może powodować lęk przed tym, że zabraknie również drugiego opiekuna. Sytuacja taka może objawiać się zmienionym zachowaniem dziecka, które zaczyna mieć problemy z zasypianiem, wykazuje labilność emocjonalną lub ataki złości czy akty autoagresji. Aby przeciwdziałać trudnym zachowaniom, należy zapewnić dziecku poczucie bezpieczeństwa, okazywane głównie jako częsty kontakt fizyczny (przytulanie, obecność przy nim). Ważna jest również przewidywalność zdarzeń, terminowość oraz dotrzymywanie danego słowa. W ten sposób można budować utracone poczucie bezpieczeństwa.
Sprawdź koniecznie rozwody w Łodzi
Jak reagują na rozwody starsze dzieci?
W przypadku dzieci w wieku szkolnym zaburzeniu ulega nie tylko relacja rodzic – dziecko, ale również stosunki z otaczającym światem. Rosnąca niezależność dziecka powoduje, że znaczenia zaczyna nabierać grupa rówieśnicza. W związku z tym dziecko obawia się, jak rozwód wpłynie na ocenę rówieśniczą. Jeśli straci w oczach grupy, może spowodować to wycofanie z otoczenia. Poza tym lęki dziecka dotyczą tego, że po powrocie do domu może tam nikogo nie zastać. Nawet, gdy nieobecność wynika ze spóźnienia, dziecko obawia, się, że rodzic może się w ogóle nie pojawić. Ze względu na to, że rzeczywistość jest zbyt trudna do zniesienia, dzieci często żyją w wyobrażonym świecie. Gdy rozwody dotyczą dzieci w starszym wieku (9-12 lat), maleje zdolność zaprzeczania. Dzieci mają większą świadomość na temat sytuacji. Ze względu na chęć zajmowania centralnego miejsca w rodzinie, dziecko może doświadczać silnego gniewu, ale podejmowano też próby manipulacji. Dziecko zaczyna odczuwać w stosunku do rodziców uczucia pozytywne, jak i negatywne, co rodzi w nim konflikt wewnętrzny. Zbyt silne emocje mogą powodować odcinanie się, uciekanie do świata zewnętrznego albo nierealnego. Rodzice powinni towarzyszyć dziecku i pozwolić mu przeżyć wszystkie emocje. Ich rolą jest po prostu obecność przy dziecku.
Rozwody jako sprawa między rodzicami
Pomimo starań rodziców, rozwód może być dużą traumą dla dzieci. W związku z tym poza uważnością na własne uczucia, należy przede wszystkim zatroszczyć się o emocje dziecka. Powinno ono mieć poczucie, że bez względu na sytuację jest najważniejsze dla obojga rodziców i ma prawo do kontaktu z nimi, a oni responsywnie reagują na potrzeby dziecka. Ważne, by zapewnić go o rozdzielności spraw małżeńskich i rodzicielskich. Rozwody nie powinny się w żaden sposób mieszać z uczuciami rodziców wobec dzieci. Dziecko nie może być arbitrem ani sędzią w sprawach rodziców. Nie wolno też wcielać go rolę pośrednika między dorosłymi czy powiernika problemów. Dziecku należy zapewnić poczucie bezpieczeństwa w tej trudnej sytuacji i dać prawo do przeżywania emocji we własny sposób.